Mermerin Oluşumu ve Yapısı

Mermer Oluşumu ve Yapısı

Yunanca ‘marmaros’ isminde gelen mermer ismi; kelime olarak parlayan taş anlamına gelir. Bu doğal taş yüzyıllardır sanat ve mimari için kullanılmaktadır. Peki mermer oluşumu kısaca nasıldır ve bu doğal taşın özellikleri nelerdir? İşte bu soruların cevabı ve çok daha fazlası…

Mermer Nasıl Oluşur?

Blok halinde kesilebilen ve yüzeyi parlatılabilen birçok doğal taşın anlatımında ‘mermer’ genel ismi kullanılır. Dolayısıyla mermer kategorisi, içerisinde birden fazla alt başlık barındırır. Bu yazımızda genel mermer kategorisinin yanı sıra hakiki mermerden de bahsedeceğiz. Çünkü gerçekte doğal mermer yapısı; traverten, oniks, kalker, granit gibi taşlardan oldukça farklı özellikler göstermektedir.

Hakiki mermer yataklarının oluşumu, yeryüzünün sıcaklık ve basınçla başkalaşım geçirmesi sonucu gerçekleşir. Bu nedenle mermer, metamorfik kayaç kategorisinde yer alır. Mermer oluşumunda kireçtaşı ve dolomit gibi karbonatlı kayaçlar; sıcaklık ve basınçla birlikte dönüşüm geçirir. Dönüşüm sırasında kireçtaşı kristalleşir İlk başta oldukça küçük olan bu kristaller, dönüşüm esnasında büyüyerek ana yapıları oluşturur. Böylece mermerin ana dokusu ortaya çıkar.

Mermerin Yapısı

Mermer oluşum süreci, kireçtaşının ve dolomitin kristalleşmesini içerir. Bu nedenle mermerin kimyasal yapısında en önemli mineral kalsittir (CaCO3). Bu bileşik mermerde %90-98 oranında bulunur. Mermerde bulunan diğer bileşikler ise magnezyum karbonat, silis, silika, feldspat, demiroksit, mika, fluorindir.

Ancak tüm mermer türlerinin aynı yapıya sahip olduğunu söylemek mümkün değildir. Çünkü mermerler çıkarıldıkları maden ocağının yapısına göre farklılıklar gösterir. Ülkemizde farklı kimyasal ve fiziksel özelliklere sahip 120’den fazla mermer çeşidi vardır.

Mermerin Özellikleri

Mermer, birçok doğal taşı içerisinde barındıran genel bir isimdir. Mermer taşını; mineral tane büyüklüğüne, mineral bileşim oranına, dokusuna ve jeolojik yapısına göre farklı kategorilere ayırmak mümkündür. Mermerler jeolojik yapısına göre aşağıdaki gibi 3 ana başlıkta sıralanabilir.

  • Magmatik kayaçlar: Granit, diyabaz, siyenit vb.
  • Metamorfik kayaçlar: Hakiki mermer, rekristalize kireçtaşı vb.
  • Sedimanter kayaçlar: Traverten, oniks mermer, çakıltaşı vb.

Metamorfik kayaç kategorisinde bulunan hakiki mermer, oldukça serttir ve dış etkenlere karşı dayanıklıdır. Aynı zamanda bu taş kesilebilir, şekil verdirilebilir ve parlatılabilir özelliktedir. Dolayısıyla mermerin hem yüzey kaplamalarda kullanımı hem de çeşitli dekoratif eşya yapımı mümkündür. Ülkemizde de çok sayıda mermer ocağı ve fabrikası bulunmaktadır.

Doğal mermerler beyaz, krem, mavimsi, gri, pembe, sarı ve siyah renklerde olabilir. Ayrıca mermerlerin farklı damar ve doku şekilleri bulunabilir. Mermer dokusu ve renginin farklı olmasının sebebi kalsitin oranındaki, soğuma hızındaki ve bölgenin basıncındaki farklılıklardır. Ancak doğal sebeplerden dolayı oluşan bu farklılıklar taşa bambaşka bir hava katar.

Mermerin Kullanım Alanları

Mermer, eski çağlardan beri kullanılan oldukça özel bir doğal taştır. Arkeolojik çalışmalar bu madenin kullanımının milattan önceye dayandığını gözler önüne sermiştir. Eski zamanlarda mermer; tapınakları, piramitleri, firavun mezarlarını, kaleleri, surları, stadyumları ve açık hava tiyatrolarını süslemiştir. Bu nedenle eski zamanlarda da mermerin güzel görünümü ve dayanıklılığı için kullanıldığını söylemek mümkündür.

Mermer; parlak, pürüzsüz ve şık olması sebebiyle günümüzde de dekorasyonda ve mimaride sıklıkla kullanılır. Çünkü mermer görünüm bulunduğu ortama bambaşka bir hava katar. Bu eşsiz görünümü başka herhangi bir malzeme ile elde etmek mümkün değildir. Mermerin günümüzde en fazla kullanıldığı alanlar aşağıdaki gibidir:

  • İnşaat
  • İç dekorasyon
  • Heykel sanatı
  • Dekorasyon ürünü
  • Mezar yapımı